Interview Joep en Roland

Defensieonderzoek en kennisoverdracht

Zevenentwintig jaar geleden werkte Roland Vroeijenstijn op dezelfde afdeling waar Joep Wezel nu werkt. Een gesprek met de R&D engineers over toegepast onderzoek voor defensie, de verschillen tussen toen en nu en hun toekomstidealen.

Zevenentwintig jaar geleden zat jij op de plek van Joep. Wat deed je precies?

Roland: 'Ik hield mij bezig met radar jamming. Bij radartracking worden er radiogolven uitgezonden naar een object. Dat object weerkaatst die golven waardoor je ziet waar die weerkaatsing vandaan komt en hoever dat object van je vandaan is. In militaire operaties wil je die radiogolven verstoren, zodat de vijand je niet kan lokaliseren. Mijn eerste project was dus meedenken over nieuwe jamming technieken. Dat was vrij pittig, want ik wist er nog niets vanaf.'

Joep: 'Ik doe precies hetzelfde als hij deed, maar dan met andere technieken. De reden waarom het een lastig project is, is omdat andere landen hun technieken niet prijsgeven. Die zijn echt state of the art en veranderen constant door de nieuwste technologische ontwikkelingen. Dat betekent dat wij er zelf achter moeten komen hoe wij een technische oplossing kunnen vinden om hun radar, die voor ons onbekende technieken bevat, te verstoren.'

Wat is het verschil tussen 1992 en nu?

Roland: 'Dat verschil is enorm. Vroeger maakten wij rapporten op basis van de informatie die we konden vergaren in combinatie met de aannames die we daarop deden. We stonden toen aan het begin van een nieuwe technische toepassing genaamd DRFM, Digital RF Memory, waarmee je de radargolf als geheel opslaat in een computergeheugen zodat je het later kan analyseren.'

Joep: 'Oh, wat gaaf! Dat is waar wij nu volop mee werken. Ik denk dat het grootste verschil tussen 1992 en nu is, dat we nu ook hardware ontwikkelen die hier bij NLR gebouwd én getest wordt in een operationele omgeving. Dat leidt dus niet direct tot een product, maar we kunnen er wel technieken mee verifiëren.'

Wat zou je, nu je dit hoort, van Joep willen weten?

Roland: 'Alles wat ik niet mag weten. Wat kan DRFM dan nu? Zijn de technieken al beproefd? En wat is de effectiviteit ervan? Maar ja, zijn afdeling is de meest gesloten en geheime werkplek binnen NLR, dus ik ben bang dat we niet veel meer te weten gaan komen.'

Joep: 'Wij werken voor defensie. Dat is gevoelige informatie. Er wordt dan ook heel strikt met die informatie omgegaan. Mijn collega's die op dezelfde afdeling werken, maar een kamer verderop zitten, mogen bijvoorbeeld niet weten wat ik doe. Als ik naar mijn bureau loop, moet ik mijn telefoon inleveren. En als ik naar huis ga, geldt er een clear desk policy.'

Roland: 'Wat je in de loop van de tijd leert is het maatschappelijk belang van het werk dat je doet. In dit geval gaat het om fighter communities van F16's en later F35's waarvan je met de technieken, onderzoeken en aanbevelingen die je doet, de overlevingskansen van deze piloten moet verhogen. De inhoud is ‘top secret’.

Ik begrijp dat het om geheime informatie gaat, maar mag jij -gezien het 27 jaar later is- wel vertellen op welk project je destijds het meest trots was?

Roland: 'Toen ik hier een paar jaar werkte, brak de Kosovo-oorlog uit. Er moest binnen een jaar een oplossing komen voor camerapods die onder de F16's hingen. Die camerapods werkten alleen als je heel laag over het gebied vloog. Dat was daar niet mogelijk, dus moesten wij samen met enkele internationale partijen een oplossing zien te vinden om duidelijke beelden te maken vanaf grote hoogte. Ik was de projectleider en er moesten heel snel beslissingen worden genomen om nieuwe camerapods te ontwikkelen.'

Joep: 'Dat hoop ik in de toekomst ook te mogen doen. Het lijkt me heel interessant om aan een project te werken wat op zo'n korte termijn een eindproduct tot stand moet brengen wat zoveel impact heeft.'

Na vijftien jaar NLR heb jij jouw carrière vervolgd bij een ander bedrijf om weer terug te keren naar NLR. Wat doe je nu?

Roland: Ik houd me nu bezig met de strategische route 'informatie gestuurd optreden'. Zo werk ik nu aan een aantal projectvoorstellen voor de luchtmacht. We ontwikkelen bijvoorbeeld concepten en demosoftware voor het verzamelen van allerlei soorten informatie via satellietbeelden waarmee je gedurende een langere periode gebieden en gedragingen kunt observeren die voor defensie van belang zijn. Denk daarbij vooral aan gebieden die lastig op andere manieren te observeren zijn. De operationele uitwerking en gebruik van de informatie ligt uiteraard bij de luchtmacht. Een ander onderdeel is het bestuderen en beproeven van nieuwe concepten rondom het besluitvormingsproces en commandovoering. Een voorbeeld daarvan is een studie over het inrichten van een architectuur voor Joined Operational Shared Situational Understanding. Dat wil zeggen dat we via het verzamelen van informatie uit vele verschillende bronnen de intenties van de tegenstanders proberen te achterhalen en dit “begrip” efficiënt verspreiden naar belanghebbende  zodat defensie hier lering uit kan trekken en gericht actie kan ondernemen.'

Joep: Maar schrijf jij alleen rapporten en aanbevelingen of ben jij ook in het operationele stuk van het werk bezig?

Roland: 'Beide. Onlangs heb ik op een luchtmachtbasis F16 piloten en andere operationele mensen geobserveerd tijdens het inzetten van nano satellieten. Tijdens hun werk ondersteun ik hen en daarna schrijf ik er aanbevelingen over.'

Hoe zien jullie je toekomst binnen NLR?

Joep: 'Ik hoop dat ik nog een hele tijd met radar jamming bezig mag zijn. Het onderzoeken van nieuwe technieken past heel goed bij mij, maar ook het bouwen en testen van de technieken is interessant en vooral leuk om te doen. Maar tegelijkertijd werk ik hier nog maar kort en zie ik dat je zoveel kanten op kan binnen NLR, dat ik over een aantal jaar misschien wel op een heel andere plek zit.'

Roland: 'Ik zou het leuk vinden om samen te werken met de jonge generatie die nu binnenstroomt. Je kunt zoveel van hen leren over nieuwe toepassingen. Ze hebben andere meningen en komen met verse kennis uit opleidingen. Zo werk ik nu met een collega van 28 die Artificial Intelligence heeft gestudeerd. Dat is zo interessant en je kunt elkaar veel leren. Dat houdt mij scherp.'

Er zitten veel mensen met jarenlange ervaring binnen het NLR, zoals jij Roland, maar er stromen ook behoorlijk wat jonge mensen in zoals Joep. Is kennisoverdracht een wezenlijk onderdeel van NLR?

Roland: Dat denk ik wel. Eén van de leuke dingen die NLR organiseert zijn de lunchsymposia. Er wordt dan tijdens de lunch een presentatie van een uur gegeven over een bepaald onderwerp waar een collega mee bezig is. Dat geeft je de mogelijkheid om bij te leren over vakgebieden waar je niet zoveel vanaf weet. Je kunt er als toehoorder input en feedback op geven. Dat voegt echt waarde toe aan het bedrijf en je persoonlijke ontwikkeling.'

Joep: 'Daar kan ik me alleen maar bij aansluiten. Zodra het kan, ben ik er dan ook bij.'

Ter afsluiting: heeft één van jullie nog een laatste vraag aan de ander?

Roland: 'Ja! Bestaat de bierplaat nog?'

Joep: Lacht. 'Ja, die bestaat nog...'

Na vijftien jaar NLR heb jij jouw carrière vervolgd bij een ander bedrijf om weer terug te keren naar NLR. Wat doe je nu?

Roland: 'De bierplaat is een begrip uit de luchtmacht. Als iemand iets te vieren of iets verpest heeft, komt zijn naam op het bord te staan met één of meerdere kratten bier daarachter. Zodra de bierplaat vol is, organiseert het afdelingshoofd een borrel.' Lacht.

Joep: 'Het idee erachter is dat je op die manier openheid van zaken geeft. Dingen die mis zijn gegaan, willen niet onder het tapijt schuiven, omdat het een manier is om van elkaar te leren. Het is dan ook geen schande om erop te staan als iets niet helemaal goed is verlopen. En voor een best gesloten afdeling als de onze, creëert het ook een gevoel van saamhorigheid, ondanks dat je geen informatie met elkaar mag delen.'

Deze pagina delen: